Szpotawość kolan to sytuacja w jakiej staw kolanowy ustawia się do boku- do zewnętrznej strony. O ile szpotawość tyczy się obu kończyn dolnych będą one układały się w swoisty sposób.
Co się dzieje jeśli kolano wydaje się być szpotawe ?
W poprawnych warunkach kość udowa ślizga się w stosunku do kości podudzia (piszczelowa i strzałkowa) zachowując odpowiednie ustawienie. Jakość owego ślizgu zdaje się być dobra gdyż kolano okazuje się być fizjoterapia sanok :
od bocznej strony za sprawą:
-więzadła poboczne kolana,
-ścięgna mięśni podążających tym rejonem np. napinacza powięzi szerokiej,
-łąkotkę boczną, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące,
od strony wewnętrznej natomiast stabilizację gwarantują:
-więzadła poboczne przyśrodkowe,
-ścięgna mięśni bignących tym rejonem np. przywodziciele,
-łąkotka przyśrodkowa, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące.

Należyte ustawienie kości względem siebie jawi się być kluczowe do pracy wyżej omówionych struktur. Gdy natomiast kolano ucieka do boku (szpotawość) nagatywnie wpływa to na ustawienie łąkotki bocznej, która to nie ślizga się poprawnie, napięcie torebki stawowej a, także więzadeł od strony bocznej, negatywnie wpływa na pracę mięśni biegnących w tejże okolicy.
Szpara stawowa kolana się poszerza a sam staw traci swą stabilność i okazuje się być mocniej skłonny na kontuzję polegającą na „ucieknięciu kolana do boku”, grozi to uszkodzeniem więzadeł pobocznych czy choćby urazie łąkotki.
Wypada dodać, iż jeśli szpara stawowa po stronie zewnętrznej jest rozszerzona, to po stronie wewnętrznej- prawdopodobnie dojdzie do zmniejszenia szpary stawowej, a co za tym idzie do większej kompresji na łąkotkę przyśrodkową- taka sytuacja zwiększa ryzyko uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej !

Z jakiego powodu kolano jest szpotawe ?
To naczelne pytanie jakie to należy sobie postawić przed przystąpieniem do fizjoterapii.
Przyczyn może istnieć wiele- niewłaściwe ustawienie kości w stosunku do siebie, osłabienie aparatu więzadłowego w kolanie, niewłaściwe ustawienie miednicy, albo nawet wadliwe ustawienie stawu skokowego.

Z przeróżnych powodów kość udowa jest w stanie się zrotować względem kości podudzia osłabiając zewnętrzną część stawu.
Co z tym zrobić ?
Aby zabrać się za rehabilitację tego typu dolegliwości powinno się w 1-szej kolejności wykryć przyczynę tegoż stanu rzeczy. Aby to uczynić wolno nam wykonać przeprowadzić:
-testy więzadeł kolana- tak aby sprawdzić czy jest poprawnie stabilizowane,
-testy mięśniowe- aby posprawdzać czy napięcie mięśni jest właściwe,
- testy łąkotek- żeby sprawdzić czy pracują należycie i są dobrze ustabilizowane,
-należy zbadać ustawienie i zakresy ruchu stopy- jej nieprawidłowe ustawienie jest w stanie pobudzać skręcenie podudzia w stosunku do kości udowej,
-warto sprawdzić położenie miednicy i zakresy ruchu stawu biodrowego- nieprawidłowości w tym rejonie potrafią prowokować skręcenie kości udowej względem kości podudzia.

Po pierwsze skrupulatne diagnozowanie.
Jeśli już odnotujemy, iż coś jawi się być nie tak, iż kolano naszego dziecka ucieka, ustawia się niewłaściwie, bądź dziecko narzeka na ból postanawiamy wybrać się do specjalisty- tylko do jakiego ? Większa część rodziców udaje się do lekarza pierwszego kontaktu, chociaż ten rzadko kiedy bywa biegły w ortopedii czy rehabilitacji. Więc też wydaje skierowanie do lekarza ortopedy, który to ma ocenić i zdiagnozować problem. Tutaj przeważnie ukazuje się pierwsze zaskoczenie, bowiem do lekarza specjalisty najczęściej oczekuje się w kolejce i to dosyć sporo. Na takiej wizycie lekarz winien wskazać problem, i dodatkowo jego źródło- dlatego że to jest kluczowe w procesie rehabilitacji. Powinien skontrolować postawę dziecka, ocenić zakresy ruchu (nie tylko kolan, ale także wszystkich stawów kończyny dolnej i miednicy. Wskazane jest sprawdzić również stabilność poszczególnych stawów jak i również działanie więzadeł. Gdy już odbędziemy takową wizytę, lekarz przebada dziecko i wykryje problem którym są szpotawe kolana zapewne wystawi skierowanie na rehabilitację. W tego typu skierowaniu będzie napisane rozpoznanie: „Kolana szpotawe” jak również, jakiego rodzaju zabiegi przeprowadzić, przeważnie jest to: gimnastyka korekcyjna i ewentualnie masaż, plus fizykoterapia. W tym miejscu pojawia się pierwszy zgrzyt, bo skoro lekarz bada dziecko, zna przyczynę patologii a dla rehabilitanta przedstawia tylko i wyłącznie skierowanie na ćwiczenia korekcyjne- to skąd owy rehabilitant ma wiedzieć jakiego typu to ćwiczenia ? Przecież gatunek wykonywanej gimnastyki będzie zależał od tego jakie jest podłoże problemu, czy zachodzi przykurcz w biodrze ? A może mięśnie stabilizujące kolano mają za niskie napięcie i kolano jest niestabilne - wtedy ćwiczenia będą wyglądały absolutnie odmiennie. Zachodzi wobec tego pytanie- czy rehabilitacja sanok nie powinien osobiście przebadać i zdiagnozować dziecka ? A jeśli tak, to po co w tymże łańcuchu wstawiać lekarza rodzinnego i ortopedę ?
W czasie ćwiczeń.
Podczas gdy dziecko jest już na gimnastyce korekcyjnej trzeba się upewnić, że prowadzi właściwe ćwiczenia ! Nierzadko bowiem przytrafia się tak, że przez natłok pracy i pacjentów robi się tego rodzaju gimnastykę w grupach. Co więcej, są to grupy mieszane z dziećmi które posiadają różnorodne schorzenia. Pozostaje zatem zaryzykować pytanie- czy dziecko które ma szpotawe kolana, powinno przeprowadzać te same ćwiczenia co dziecko z odstającą łopatką ? Oczywiście, że nie. Takowe przypadki winny być przeprowadzane oddzielnie, mieć indywidualnie dobrane ćwiczenia i wykonywać je pod okiem fizjoterapeuty. Biorąc pod uwagę, że szpotawe kolano może mieć odmienne przyczyny z pewnością wolno stwierdzić, że dwie osoby mające szpotawe kolana mogą robić różny wariant ćwiczeń bowiem przyczyna ich problemu będzie inna !
Co mam zrobić wówczas gdy moje dziecko ma szpotawe kolana ?
Z wcześniej opisanego tekstu możemy wyciągnąć jeden wniosek. Możesz włóczyć się po lekarzach w celu pozyskania stosownej diagnozy i zlecenia rehabilitacji, albo możesz też udać się do fizjoterapeuty, który przebada, zdiagnozuje i wykona rehabilitację Twojego dziecka.